تاجیکستانTAJIKISTAN

تاجیکستان^[ب] با نام رسمی جمهوری تاجیکستان (به تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон)^[پ] یک کشور محصور در خشکی در آسیای مرکزی است. پایتخت این کشور دوشنبه، هم پرجمعیت‌ترین شهر و هم پایتخت است. تاجیکستان از جنوب با افغانستان، از غرب با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان و از شرق با چین هم‌مرز است. این کشور توسط دالان واخان افغانستان از پاکستان جدا شده است. جمعیت آن بیش از ۱۰٫۷ میلیون نفر است.^[۱۳]

این سرزمین پیش‌تر، زیستگاه فرهنگ‌های نوسنگی و عصر برنز، از جمله شهر سرزم بوده است^[۱۴] و بعدها، زیستگاه پادشاهی‌هایی بود که توسط مردم با باورها و فرهنگ‌های گوناگون از جمله تمدن آمودریا، فرهنگ آندرونوو، بودیسم، مسیحیت نستوری، هندوئیسم، زرتشتی‌گری، مانوی‌گری و اسلام اداره می‌شد. این منطقه توسط امپراتوری‌ها و سلسله‌ها از جمله شاهنشاهی هخامنشی، شاهنشاهی ساسانی، هپتالیان، سامانیان، امپراتوری مغول، دودمان مینگ و روسیه تزاری اداره شده است. طی دوران های خانات بخارا، رنسانس تیموری و سامانی شکوفایی های بزرگی را تجربه کرد. این منطقه بعداً توسط امپراتوری روسیه فتح شد و پیش از آنکه بخشی از اتحاد جماهیر شوروی شود. در داخل اتحاد جماهیر شوروی، مرزهای کشور زمانی ترسیم شد که به عنوان یک جمهوری خودمختار بخشی از جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان بود و پیش از آنکه در ۵ دسامبر ۱۹۲۹ به یک جمهوری متحد از اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شود.^[۱۵]

در ۹ سپتامبر ۱۹۹۱، تاجیکستان در حالی که اتحاد جماهیر شوروی در حال فروپاشی بود، از فرصت استفاده و خود را به عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت اعلام کرد. پس از استقلال، یک جنگ داخلی رخ داد که از مه ۱۹۹۲ تا ژوئن ۱۹۹۷ به طول انجامید. از زمان پایان جنگ، ثبات سیاسی تازه برقرار شده و کمک‌های خارجی به اقتصاد کشور اجازه رشد داده است. این کشور از سال ۱۹۹۴ توسط امامعلی رحمان رهبری می‌شود که ریاست یک رژیم اقتدارگرا را بر عهده دارد و وضعیت حقوق بشر آن مورد انتقاد قرار گرفته است.^[۱۶][۱۷]

تاجیکستان یک جمهوری ریاست‌جمهوری متشکل از چهار استان است. تاجیک‌ها اکثریت قومی را در این کشور تشکیل می‌دهند^[۱۸] و زبان ملی آن‌ها فارسی تاجیکی است.^[۱۹] روسی به عنوان زبان رسمی بین قومی استفاده می‌شود.^[۲۰] در حالی که دولت از نظر قانون اساسی سکولار است، دین اسلام اسماً توسط ۹۷٫۵٪ از جمعیت رعایت می‌شود. در ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی، تنوع زبانی وجود دارد که در آن روشانی، شغنی، اشکاشمی، وخی و تاجیکی برخی از زبان‌های گفته‌شده هستند. کوه‌ها بیش از ۹۰٪ از کشور را پوشانده‌اند. این کشور یک کشور در حال توسعه با یک اقتصاد گذار است که به حواله و تولید آلومینیوم و پنبه وابسته است. تاجیکستان عضو سازمان ملل متحد، کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمان همکاری اسلامی، سازمان همکاری اقتصادی، سازمان همکاری شانگهای، سازمان پیمان امنیت جمعی و ناتو شریک PfP است.

تاجیک‌های امروزی از نوادگان ساکنان قدیمی آسیای میانه، به ویژه سغدی‌ها و باختری‌ها هستند، بخشی از آنها با آمیزش قابل توجه از نژاد مغولوئید هستند.^[۲۱]